Wat zou jij zeggen... als je werd gevraagd om mee te gaan met een trip naar Noorwegen ?... om een foto-verslag te maken van de hengelsport-mogelijkheden in een onbekend ruig natuurgebied ?? Je zegt natuurlijk Jaaa ! want wat is er mooier dan met je hengels èn je camera samen op pad gaan in de wilde buitenlucht ? Weinig . Dus hoefde ik niet lang te twijfelen toen hoofdredakteur Pim Pos me uitnodigde voor een verkenningstocht naar de Vesteralen, een eilandengroep ten noorden van de Lofoten. Hengels mee, pilkers mee, uitgekiende onderlijnenmap mee, vette digitale camera's mee, extra accu's en geheugenkaarten mee, tekstverwerkende laptop mee, een bonk aan jarenlange zeevis-ervaring mee, ons altijd goeie humeur mee en ... gáán !
De opdracht was duidelijk : Verken de mogelijkheden in dit relatief onbekende gebied, vang een paar hele mooie vissen, schrijf een degelijk en eerlijk verslag en probeer daarvoor een paar spetterende foto's te maken.... Of dat gelukt is mag je zelf beoordelen. Pim heeft inmiddels uitgebreid verslag gedaan van onze bevindingen en in zijn twee artikelen op deze site kun je een vracht aan nuttige, leuke en interessante informatie vinden over de ongekende visserij-mogelijkheden in de Vesteralen. Zeer lezenswaardig, eerlijk, betrouwbaar en bijna compleet, .... maar ..... er valt nog wel wat aan te vullen....Zoals bijvoorbeeld de halsbrekende foto-perikelen die ik meemaakte op deze avontuurlijke trip.
Het vangen van vis kan soms lastig zijn, maar het maken van redelijke foto's tijdens het vissen kan nog véél lastiger zijn. Bij elke foto van een Pim, die met een big-smile een kneiter van een vis omhoog houdt ... hoort immers ook het beeld van een Geert die met zijn dure digitale spiegelreflex in de boot heen en weer wordt geslingerd, die zich op het gladde dek aan de railing vastklampt om niet met camera-en-al overboord te slaan, die gewoon blijft doorfotograferen ondanks dat het urenlang regent, die bijna achteruit een wak in loopt tijdens het ijsvissen (maar daarover later), die regelmatig met zijn regenbroek achter behaakte onderlijnen en bedregde pilkers blijft hangen, die vanaf de voorpunt van de boot altijd de grootste beeldhoek wil hebben, maar dan wel met zijn reet op het anker moet zitten .. en ...die als vismaat van Pim aan het einde van de dag meestal struikelt over zijn enorme bak vol vis ! Ik wil je daarover wel een paar voorvalletjes vertellen, maar dan moeten we eerst een stapje terug in de tijd. 
Het is nu veertig jaar geleden dat ik van mijn eerste zuur opgespaarde zakcentjes een Agfa fototoestelletje kocht en sindsdien is er veel veranderd. In dat cameraatje deed je destijds een duur grofkorrelig negatief-rolletje en als dan eindelijk de 36 beeldjes van het rolletje vol waren, bracht je het naar de fotozaak en ging je geduldig een week zitten wachten op de afdrukjes. De resultaten waren meestal bedroevend, want je kon weliswaar zelf de sluitertijd en het diafragma instellen, maar het piepkleine lensje in het simpele toestelletje was zo troebel als matglas en het was een zogenaamde 'all focus' lens, wat betekende dat de foto 'altijd overal scherp' was, maar dus ook eigenlijk nergens ècht scherp. Ik heb jarenlang geklungeld met dat ding, totdat het tijd werd voor een echte 'analoge' spiegelreflex. Daar deed je nog steeds die schreeuwend dure negatief- en diarolletjes in en dan kon je eindelijk gaan expirimenteren met de timing van het indrukken van de ontspanknop. Met de nieuwe zoomlens ging je ontdekken wat een groothoek-lens van 28 mm wil zeggen en hoe smal de bundel is die je ziet door een 200 mm telelens. Dat ging jarenlang goed en in de kast stapelden de fotoalbums zich op en waren de dozen dia's bijna niet meer te tellen. Met de analoge spiegelreflex camera kon je prettig werken, hij lag stevig in de hand en... - heel belangrijk- de foto werd gemaakt precies op het moment dat jij de knop indrukte.
Tot dat alles digitaal werd.
De home-computer en het internet veroverden de wereld in een flitsend tempo. Binnen een paar jaar hadden al mijn vismaten een computer aangeschaft en zaten we elkaar dagelijks te mailen over de vangsten. Toen werd de behoefte aan een digitale camera erg groot, want dan kon je de foto's van een dagje vissen zelfs al doormailen vóórdat de mannen waren thuisgekomen. Dus ging ik ook digitaal. Maar destijds (nog geen 9 jaar geleden ) betaalde je maar liefst 1500 euri voor een 5 megapixel compakt-cameraatje. Een digitale spiegelreflex was voor een normaal mens destijds onbetaalbaar duur en voor mij onbereikbaar. Dus liep ik jarenlang rond met die compactcamera. Een toestel dat best wel goede foto's maakte, maar het had een afdruk-vertraging waar je niet goed van werd. Elke keer als je een foto wou maken op een bepaald moment, dan mislukte dat omdat er na het indrukken van de ontspanknop nog een fraktie tijd verstrijkt voordat de werkelijke foto wordt gemaakt. Je was altijd te laat met de timing. Dus ..... werd het tijd om eindelijk die langverwachte digitale spiegelreflexcamera aan te schaffen, en daarmee ging ik deze keer op reis. Met de verwachting dat deze super-camera altijd en onder alle omstandigheden goede foto's zou gaan maken... dan kom je bedrogen uit. Ook met de allernieuwste hightech camera's moet je nog steeds grondig de gebruiksaanwijzing doorspitten voordat je alle toeters en bellen onder controle hebt en alle mogelijkheden kunt benutten. Ik ga je niet vervelen met termen als brandpuntsafstand, belichtingscompensatie, tegenlichtcorrectie, kleurverzadiging, beeldresolutie, autofocusvergrendeling en andere ingewikkelde fototermen, maar je kunt je voorstellen dat ik even draaiierig werd toen ik de dikke handleiding in één ruk had uitgelezen. Het maken van een knappe foto blijft zelfs met zo'n supercamera een hele uitdaging. Natuurlijk kun je het toestel in de volautomatische stand zetten en dan hoef je alleen nog maar aan de zoomlens te draaien voor de juiste beeldhoek... en dan gaat de rest vanzelf .... in theorie . Maar de praktijk is anders. Ook bij het fotograferen met een volautomatische 10 megapixel digitale spiegelreflexcamera (mooi woord om te leggen bij Scrabble) kom je in de ruige buitenlucht en op open zee vaak omstandigheden tegen die het allemaal een stúk lastiger maken ...
Allereerst was er het overweldigende- met sneeuw bedekte Noorse landschap, dat mij meteen het raampje van de huurauto deed opendraaien, om wat eerste plaatjes te schieten, nu er nog zon was. Maar ja, daar ga je al. De camera vliegt in de auto met een vaartje van 80km door de ruimte en jij wilt proberen om scherpe foto's te maken. Gaat natuurlijk nooit lukken. Bewegings-onscherpte heet zoiets. Gelukkig was er nog steeds volop zon toen we bij het huisje aankwamen, want het leek misschien wat onbeleefd, maar ik liep akuut naar buiten om nog met het laatste felle zonlicht van de dag een paar kiekjes te maken. Nou is sneeuw altijd een lastig ding om te fotograferen. Sneeuw reflecteert een gruwelijke hoeveelheid wit licht en daar is de belichtingsmeter in je camera niet blij mee. Elk toestel zal steeds een balans proberen te vinden tussen het witste wit en het zwartste zwart. Maar sneeuw is wel èrrug wit. Dat betekent dat de donkere delen van de foto daardoor meestal te donker worden weergegeven. Er zijn al heel wat ski-foto's mislukt omdat de belichtingsmeter geen raad wist met die superwitte sneeuw. En dan heb je nog zoiets als tegenlicht. Zeg maar gerust ontzettend fel tegenlicht. Je krijgt dan vaak zo'n bundel diafragma-vlekken in beeld, doordat het licht in de cameralens reflecteert, en om dat te voorkomen heb je eigenlijk een zonnekap nodig, maar ja, die lag natuurlijk nog thuis..
Het uitzicht vanuit het huisje was adembenemend. Toen onze gastheer Marten vertelde dat hij elk moment verwachtte dat er orca's de baai in zouden zwemmen, heb ik het water geen minuut meer uit het oog verloren en zat tot diep in de nacht aan de oever te turen en te zoeken naar plotseling opduikende zwarte rugvinnen. Het schijnt dat het nacht is geworden, maar ik heb het niet gezien. Om 02 uur zette ik de camera ergens stevig op een rotsblok en kon nog steeds foto's nemen met een redelijke sluitertijd. Zoveel licht is er daar 's nachts.
Maar... toch ook weer nèt niet genoeg licht om een fatsoenlijk plaatje te maken van die zee-otter die plotseling tevoorschijn kwam. Ik hoor opeens een proestend gesnuit en vlak voor me komt een prachtige zee-otter uit het water die me recht in de ogen aankijkt. Ik richt de camera, maar dat had ik beter niet kunnen doen. Het vliegensvlugge dier rent en springt met een sneltreinvaart over het blaasjeswier en binnen twee tellen is hij verdwenen. Ik er achteraan. Je laat je niet zomaar afpoeieren. Bovendien maakte die sukkel telkens als hij zijn kop uit het water stak een proestend neus-snuiterig geluid, waardoor ik hem goed kon blijven volgen ... maar ...om een lang verhaal kort te maken : ik ben ongeveer een uur achter die watervlugge otter aan gelopen (en bijna onderuit gegaan op de spekgladde stenen) en heb hem één keer vol in beeld gekregen, maar toen vuurde de ingebouwde flitser een zó felle bundel licht op hem af, dat ik die otter nooit meer heb teruggezien. Op de geheugenkaart bleek later alleen een pikzwarte bos zeewier met twee licht-reflecterende ogen te staan, maar dat het een heuse zee-otter was kon je absoluut niet zien. Op de terugweg naar huis vloog er opeens een grote zee-arend langs me heen, maar voordat ik de dop van de camera eraf had was hij al weer een eind verderop en het was natuurlijk ook veel te donker voor een snelle aktiefoto. Jammer, misschien morgen.Als ik (nog lang niet moe) besluit om toch maar in mijn mandje te kruipen, kan ik de gordijnen wel genoeg dichtdoen om het vele licht buiten te houden, maar het stikt rondom ons huisje van de kramsvogels (een soort bruingevlekte merel) en die krengen kunnen een vreselijk irritant lawaai maken. Die nacht heb ik nauwelijks geslapen, want het beeld van een school orca's die in het fjord verstoppertje met me spelen, plus het uitlacherige geproest van een zeeotter die maar blijft wegrennen, plus het akelige lawaai van een tiental krijsende kramsvogels boven mijn bed waren niet bevorderlijk voor de nachtrust. En nèt toen mijn drukke hersenpan een beetje tot rust begon te komen ... dacht ik aan de mooie dag die morgen zou gaan komen... waarbij ik mijn nieuwe onderlijnen zou gaan uitproberen en mijn nieuwe aasmontage tewater zou laten ... maarrrrr .... ehhh ... waar was eigenlijk die zak met bevroren makrelen gebleven die we vanuit Holland hadden meegenomen ?? Had Pim die niet ergens naast het huisje in de sneeuw gelegd ? ... en zaten daar nu misschien de katten of de vossen of de otters aan te knagen?? Het zweet brak me uit.... want dan had ik morgen geen aas ... dát nooit ...Ik sprong uit bed en liep op blote voeten de krakende trap af (en was even bang dat ik Pim perongeluk zou wakker maken, maar uit zijn slaaphok kwam het geluid van een houtzagerij ), zodat ik in het licht van de middernachtzon in mijn blootje door de sneeuw liep, op zoek naar een zak rotte makrelen... hoe diep kun je zakken... Toen ik eindelijk alle lopende zaken had afgehandeld en met een gerust gemoed kon gaan slapen, klonk de pieperwekker van m'n mobieltje en was het alweer tijd om op te staan. Ach ja ... je gaat niet op visexpeditie om uit te rusten.
We waren uitgenodigd om mee te gaan met de oude beroepsvisser Per, die weliswaar een klein ukkie- bootje had waarin je je kont niet kon keren, maar deze oude zeebaas bleek over een portie levens- en vis-ervaring te beschikken waar je helemaal stil van werd (...en geloof mij... er is héél wat voor nodig om Pim te laten stilvallen !).... dus zaten wij er een beetje zielig bij toen die ouwe baas ons een lesje gaf, door te laten zien dat je helemaal geen hengel nodig had, en dat je met een 2 mm dikke nylon handlijn op een grote klos, met daaraan 8 rode draaiende gummimakken en een pilker van een pond nog veel meer vis kon vangen. En grotere. Hij liet het inderdaad zien en wij konden hem niet bijhouden met de hengel. Alleen had zijn manier van vissen voor mij persoonlijk een groot nadeel. De 70 meter lange nylonlijn haalde hij met de hand binnenboord, terwijl er soms drie dikke zware kabeljauwen tegelijk aan hingen te klapperen, maar die enorme kluwen springerige nylon gooide hij gewoon slordig op de bodem van de boot, waardoor ik in de punt van de boot dus geen stap meer kon verzetten. Toen ik besloot om dan maar m'n hengel aan de kant te leggen raakte ik toch nog verstrikt in zijn kluwen en moest bliksemsnel mijn voet optillen anders was er een dikke roestige gulhaak dwars door een dure goretex regenbroek heen gegaan.
Maar eerlijkgezegd was er één verschil tussen Per en Pim dat het meest opviel :.... Als Per met zijn handlijn rustig op-en-neer zat te halen en er ging een dikke gul aan hangen, dan zag je slechts een piepklein glimlachje op zijn verweerde gezicht... en dan ging hij gewoon rustig door met pompen totdat de volgende gul er vanzelf aan ging hangen. Dan zag je hem even stilletjes grijnzen en begon hij zwijgend zijn rijke buit met de hand naar boven te hijsen (70 meter!). Maar bij Pim ging dat héél anders !
Het werd nog lastiger toen we een dagje gingen ijsvissen.
Na een lange rit die kriskras door de besneeuwde bergen ging maakten we kennis met Jeremy, een survival expert en hartstochtelijk jager en visser die ons de kneepjes van het ijsvissen zou bijbrengen. Op een sneeuw-scooter stoven we glijdend door de sneeuwwitte bossen (gaaf man!) en de weg eindigde ergens op een bevroren meer hoog in de bergen. Ik vroeg me af of we behalve een ijs-gatenboor helemaal geen hengels mee hoefden te nemen, maar toen Jeremy zijn rugzakje opende kwamen er maar liefst 6 piepkleine hengeltjes tevoorschijn. Het leken wel speelgoeddingetjes van Bart Smit, maar het waren echt serieuze hengels waarmee je forellen van 60cm de baas moest kunnen, dus wij hielden op met grinniken en gingen op onze buik op het ijs liggen met een ukkiehengeltje dat net iets groter was dan je mobiele telefoon.
Nou hadden wij op die dag weinig geluk met de vangsten, want ik heb zelf eerlijk gezegd alleen een stuk of twintig stekelbaarsjes van 4 cm gevangen en daaraan valt zelfs op zo'n babyhengeltje weinig te drillen. Maar ik heb wel volop genoten van dat gepeuter op de vierkante millimeter. Pim deed het weer eens beter, want opeens hoorde ik tegen de berghellingen de kreet Hangen! weerkaatsen en in de verte zag ik hem wild gebaren en druk doen. Bliksemsnel stond ik op en wilde me omdraaien om de fototas te pakken ... maar ... misschien kun je je voorstellen hoe verdomde onhandig die 'sneeuwschoenen' zijn die onder je laarzen zitten gebonden om ervoor te zorgen dat je niet door het ijs zakt...
Ze werken volgens het langlauf principe, dus je kunt er geweldig goed mee vóóruit lopen, maar opzij ... laat staan achteruit lopen... is op die dingen praktisch onmogelijk. Maar jij weet ook dat een fotograaf nogal eens achteruit loopt om meer in beeld te krijgen, dus ... toen ik eenmaal hijgend van het haastige geschuifel op die vreselijk onhandige looprekken bij Pim was aangekomen... had 'ie verdikkie zijn arctische zalmforel al weer laten zwemmen! ... terwijl ik er juist zo graag een foto van had willen maken! Ik baalde eventjes, maar opeens zag ik die forel toch nog in een gesmolten ijsspleet rondzwemmen waar hij niet uit kon. In een reflex dook ik op de forel, met de dure camera ik mijn linkerhand en met m'n rechterhand onder water grijpend naar een wilde forel... en ik heb hem te pakken gekregen en er uiteindelijk ook een redelijk kiekje van kunnen maken, maar het ijskoude smeltwater dat via m'n rechter mouw naar binnen was gestroomd heeft me de rest van de dag behoorlijk dwars gezeten... want als je een paar uur op je buik op het ijs gaat liggen vissen, dan is het niet handig als er ijspegels aan je elleboog hangen.
Ik ben daar op dat bevroren ijsmeer een keer of drie over mijn eigen gehandicapte benen gestruikeld en gelukkig kon ik de camera steeds tijdig omhoog houden, maar bij de laatste valpartij hoorde ik het ijs vervaarlijk kraken en toen ik achterom keek zag ik een gapend wak vol ijsschotsen waar ik nog maar een paar meter vandaan was, dus nu was het welletjes geweest ! De volgende dag had ik nog een zere bil van al dat ijsgeklungel.Maar het was weer eens wat anders. Een bizarre sneeuwwitte visdag op een spekglad ijsmeer, en een ongelooflijke topdag voor de stekelbaars en uiteindelijk 3 forellen.!In ieder geval was het héél wat anders dan het diepzee getakel met dikke zware loden pilkers op grote kabeljauwen, zoals we morgen weer gaan doen...
En over de probleempjes die je daarbij kunt tegenkomen... vertel ik je meer in deel 2.
De visgroeten uit de Noorse wildernis.
tekst en foto's : Geert Luinge
